Muaj: Dhjetor 2021

Sistemi i pensioneve në RMV përbëhet nga tre shtylla, edhe atë:

Shtylla e parë – sistemi për financimin rrjedhës, sigurimi për solidaritetin themelor të gjeneratave;

Shtylla e dytë – sigurimi i detyrueshëm pensional me financim kapital;

Shtylla e tretë – sigurimi pensional vullnetar me financim kapital.

Shtylla e parë i referohet fondit të detyrueshëm të pensioneve shtetërore, i cili funksionon sipas parimit të solidaritetit të gjeneratave, bazuar në financimin aktual, që do të thotë se kontributet aktuale të obligacioneve përdoren për financimin e përfitimeve të pensioneve për pensionistët aktualë.

Kjo shtyllë funksionon në bazë të pensioneve të përcaktuara, që do të thotë se shuma e provizioneve për pension llogaritet sipas një formule të përcaktuar më parë. Pensionet e pleqërisë, invaliditetit, familjar dhe minimale paguhen nga shtylla e parë.

Të gjithë të punësuarit aktualë paguajnë kontributet e sigurimit pensional dhe invalidor në shtyllën e parë. Përkatësisht, shtylla e parë financohet në baza rrjedhëse (PAYG), ndërsa kjo do të thotë se kontributet e të siguruarve ekzistues paguajnë pensionet e pensionistëve aktualë.

Shtylla e dytë dhe e tretë janë më të reja në sistem dhe nënkuptojnë krijimin e një sigurimi pensional me financim kapital, në të cilin kontributet e paguara kapitalizohen në emër dhe në llogari të anëtarit.

Këta dy shtylla funksionojnë në parimin e të ashtuquajturve kontribute të definuara, respektivisht tek ata niveli i kontributeve që duhet paguar përcaktohet paraprakisht, ndërsa pensioni përcaktohet në mënyrë plotësuese në varësi të shumës së akumuluar.

Detyrat dhe funksionet e sistemeve pensionale

Sistemet pensionale luajnë një rol të madh në shoqëri, sepse ata sigurojnë mbrojtje për popullsinë dhe stabilitetin ekonomik të vendit. Detyra kryesore e sistemit pensional është të mundësojë pagesën e mjeteve të akumuluara për të punësuarit kur ata plotësojnë kushtet ligjore për marrjen e statusit të pensionistit.

Sistemi pensional është specifik dhe duhet të dizajnohet sipas nevojave të popullsisë, pra duhet të mundësojë përmbushjen e funksioneve të mëposhtme, edhe atë:

· Udhëheqja me fondet pensionale (menaxhimi);

· Mbledhja e kontributeve dhe të dhënave, shpërndarja dhe kontrolli;

· Menaxhimi i aseteve, dmth. zbatimi i politikës së investimeve, përzgjedhjen e investimeve, menaxhimin e portfolios dhe menaxhimin e rrezikut;

· Administrimi, respektivisht mirëmbajtja e bazës së të dhënave rreth anëtarësimit, mbajtja e llogarive individuale, sistemet e IT-së, pagesa e pensioneve, kontabiliteti, burimet njerëzore;

· Ruajtja, autorizimi dhe nivelizimi (rojtarë);

· Ekzekutimi i transaksioneve (brokerët);

· Vlerësimi i mjeteve, respektivisht llogaritja e vlerës së neto mjeteve, llogaritja e vlerës së njësisë kontabiliste, shlyerja dhe lirimi nga njësitë;

· Pajtueshmëria me rregulloret, raportimi dhe publikimi i të dhënave dhe informacioneve, respektivisht raporte për rregullatorin, individët ose institucionet e tjera qeveritare, etj.

Siguruesit që hyjnë për herë të parë në sigurimin e detyrueshëm të pensionit dhe invaliditetit pas datës 1 janar 2019 dhe në datën e hyrjes janë nën 40 vjeç, u kërkohet të anëtarësohen dhe të paguajnë kontribute në fondin e pensionit të detyrueshëm (shtylla e dytë) sipas zgjedhjes së tyre për sa kohë që ata kanë kapacitet të siguruar në sigurimin e detyrueshëm pensional dhe invalidor.

Fondi për sigurim pensional dhe invalidor të Maqedonisë së Veriut i cakton përkohësisht këta të siguruar në fond pensional të detyrueshëm nga dita e hyrjes së tyre në sigurimin e detyrueshëm pensional dhe invalidor.

Agjensioni për mbikëqyrjen e sigurimeve pensionale me financim kapital, MAPAS, obligohet që me shkrim t’i informojë të shpërndarët e përkohshëm se në bazë të ligjit janë të obliguar të anëtarësohen në fondin pensional të detyrueshëm në afat prej tre muajsh nga data e anëtarësimit në sigurimin e detyrueshëm pensional dhe invalidor.

Gjatë këtijj afati, personat e siguruar të caktuar përkohësisht kanë mundësinë të zgjedhin se në cilin fond pensional të detyrueshëm do të anëtarësohen, duke lidhur marrëveshje anëtarësimi me një agjent të shoqërisë së pensioneve që menaxhon me atë fond pensional të detyrueshëm.

Personat e siguruar të caktuar përkohësisht, të cilët nuk do të nënshkruajnë marrëveshje anëtarësimi brenda tre muajve nga data e hyrjes në sigurimin e detyrueshëm pensional dhe invalidor, pas skadimit të atij afati, bëhen anëtarë të përhershëm të fondit të pensionit të detyrueshëm në të cilin janë caktuar përkohësisht.

Personat e siguruar të cilët do të bëhen anëtarë të përhershëm në fondin pensional të detyrueshëm do të marrin njoftim me shkrim nga shoqëria pensionale në të cilën janë anëtarësuar përherë me informacion për të drejtat dhe detyrimet e tyre nga anëtarësia.

Përjashtimet

Të siguruarit, të cilëve përvoja e sigurimit iu kalkulohet me kohëzgjatje të shtuar dhe personat e siguruar nga Kreu VII – Përvetësimi dhe realizimi i të drejtave të kategorive të caktuara të të siguruarve në kushte të veçanta, nuk përfshihenn në shtyllën e dytë pensionale, nëse kohëzgjatja e periudhës së sigurimit që lejon uljen e kufirit të moshës për ushtrimin e së drejtës për pension pleqërie për të paktën një vit.

Siguruesit të cilët gjatë sigurimit do të fitojnë statusin e të siguruarit si bujk individual, personat fizikë që janë të regjistruar si shitës të vetëpunësuar me pakicë në tezga dhe tregje pushojnë të jenë anëtarë të shtyllës së dytë pensionale.

Personat e siguruar që janë në marrëdhënie pune ose të vetëpunësuar me kohë të plotë dhe për të cilët është përcaktuar përjashtimi nga pagesa e kontributeve të sigurimeve shoqërore të detyrueshme në përputhje me Ligjin për Punësimin dhe Sigurimin e Papunësisë nuk janë anëtarë të detyrueshëm të shtyllës së dytë pensionale për një periudhë për të cilin është konstatuar lirimi nga pagesa e kontributeve të sigurimeve shoqërore të detyrueshme.

Anëtarë të Shtyllës së Tretë mund të jenë të gjithë personat të cilët janë të moshës 15 deri në 70 vjeç dhe nuk e kanë ushtruar të drejtën e pensionit në pajtim me Ligjin për sigurim pensional dhe invalidor, e as nuk janë shfrytëzues të së njëjtës, përkatësisht personat të cilët nuk i tërheqin mjetet në përputhje me Ligjin për sigurimin e detyrueshëm pensional kapital dhe nuk marrin kompensim pensional në përputhje me Ligjin për sigurimin vullnetar pensional të financuar plotësisht. Punësimi nuk është parakusht për anëtarësim.

Punësimi nuk është parakusht për anëtarësim, kështu që anëtarë mund të jenë persona të papunë, të punësuar në projekte apo misione të huaja, të papunë afatgjatë, persona që nuk kanë të ardhura në asnjë bazë, persona për të cilët do të paguhet një kontribut pensional shtesë – bashkëshortët, anëtarët e familjes dhe të ngjashme.

Anëtari mund të paguajë:

Kontribut vullnetar për veten,

T’i paguajë një kontribut vullnetar një pale të tretë (të ashtuquajturit pagues) në emër dhe për llogari të tij, ose

Të paguhet nga një sigurues ose financues i një skeme pensionesh profesionale.

Personi bëhet anëtar i fondit pensional vullnetar:

Me nënshkrimin e marrëveshjes për anëtarësim në fond pensional vullnetar ndërmjet personit dhe shoqërisë dhe duke hapur llogari individuale vullnetare.

Me nënshkrimin e marrëveshjes për anëtarësim në fond pensional vullnetar ndërmjet personit, paguesit dhe shoqërisë dhe duke hapur llogari individuale vullnetare ose

Duke marrë pjesë në një skemë pensionesh profesionale dhe duke hapur llogari profesionale.

Shoqëria hap llogari individuale ose llogari profesionale vullnetare të anëtarit, menjëherë pas pagesës së parë të kontributit.

Anëtari, paguesi dhe siguruesi kanë të drejtë të përcaktojnë lirisht shumën e kontributit vullnetar të paguar dhe dinamikën e pagesës ndërsa ndryshimi i shumës së pagesës, ose përfundimi i pagesës, nuk cenon të drejtën e anëtarësimit në fondin pensional vullnetar respektivisht nuk do të thotë përfundim të anëtarësimit.

Për Shtyllën e Tretë Pensionale

Shtylla e tretë pensionale, respektivisht sigurimi pensional vullnetar me financim kapital, ofron sigurim pensional shtesë bazuar në kapitalizimin e mjeteve të paguara.

Qëllimi kryesor i Shtyllës së Tretë Pensionale, të pavarur nga sigurimet shtetërore të pensioneve, është të sigurojë të ardhura më të larta pas daljes në pension të të punonësuarve, të ardhura nga pensionet e personave që nuk janë të punësuar ose bëjnë pjesë në kategorinë e të papunëve afatgjatë, personave të punësuar në projekte apo në misionet e huaja personat që nuk kanë të ardhura në asnjë bazë sigurime pensionale shtesë të të tretëve – bashkëshortëve, familjarëve, pra të ardhura nga pensioni i të gjithë personave të moshës 15 deri në 70 vjeç, por nuk kanë ushtruar të drejtën e pensionit në përputhje me ligjin. për sigurimin pensional dhe invalidor, as nuk janë shfrytëzues të të njëjtës, përkatësisht personat që nuk tërheqin mjete në përputhje me Ligjin për sigurimin e detyrueshëm pensional të financuar plotësisht dhe nuk marrin kompensim pensional në përputhje me Ligjin për sigurimin vullnetar pensional me financim të plotë.

Për t’i dorëzuar me saktësi dhe në kohë njoftimet e rregullta vjetore (zarfi i gjelbër) deri tek anëtarët e saj, është me rëndësi të veçantë që anëtarët e shtyllës së dytë dhe të tretë të përditësojnë të dhënat e tyre personale.

Anëtarët e fondit pensional mund të përditësojnë ose korrigjojnë të dhënat e tyre në një nga mënyrat e mëposhtme:

Përditësim me anë të kërkesës me shkrim – me plotësimin e Kërkesës për përditësim/korrigjim të të dhënave personale. Në këtë mënyrë, për shkak të identifikimit personal të parashtruesit të kërkesës, kompania kryen:

Kontrollim i menjëhershëm i dokumentit personal të identifikimit të anëtarit nëpërmjet të personit të autorizuar nga kompania ose agjentit;

Kontakt telefonik me anëtarin, me çka sigurohet regjistrimi i bisedës;

Përditësimi përmes faqes së internetit – përmes sistemit të saj elektronik në faqen e internetit, shoqëria lejon anëtarit të fondit pensional të përditësojë të dhënat e tija personale: emrin, mbiemrin, adresën e vendbanimit, vendbanimin, kodin postar, vendin e korrespondencës, kodin postar për korrespondencën, adresën e korrespondencës, telefonin dhe e-mailin.

Në këtë mënyrë, kompania ofron identifikimin elektronik dhe verifikimin e autorizimit të personit që dëshiron të përditësojë të dhënat.

Përditësim nëpërmjet të kontaktit telefonik me shoqëritë pensionale – anëtar i fondit pensional mund të përditësojë dhe/ose korrigjojë të dhënat në lidhje me adresën e banimit ose adresën e korrespondencës duke telefonuar në numrat e telefonit të kontaktit të shoqërive pensionale.

Kompania identifikon anëtarin dhe siguron regjistrim të bisedës.

E drejta për pagesën e mjeteve nga fond pensional vullnetar

Mjetet nga fondi pensional vullnetar mund të tërhiqen më së voni dhjetë vjet para moshës për fitimin e të drejtës për pension pleqërie në pajtim me Ligjin për sigurimin pensional dhe invalidor, që për momentin do të nënkuptonte moshën më të hershme 52 për gratë dhe 54 për meshkujt.

Gjithashtu, mjetet mund të tërhiqen në rast se anëtari konstatohet me paaftësi të përgjithshme për punë nga Komisioni për vlerësimin e aftësisë për punë pranë Fondit për sigurim pensional dhe invalidor të Maqedonisë së Veriut, pavarësisht nga mosha. Në rast vdekjeje të anëtarit, pasuria i nënshtrohet trashëgimisë.

Mjetet nga shtylla e tretë përdoren sipas zgjedhjes së anëtarit, në llojet e mëposhtme të kompenzimeve pensionale:

Pagesa e njëhershme ose e shumëfishtë e mjeteve;

Anuiteti pensional i paguar nga shoqëri e sigurimeve e autorizuar për këtë qëllim;

Tërheqjet e programuara të siguruara nga shoqëria që menaxhon me fondin pensional vullnetar, ose

Kombinim i opcioneve të lartpërmendura.